ناخودآگاه جمعی چیست و نظر نظریه ی ناخود یونگ چگونه است ؟

در این مقاله قصد داریم، ناخوآگاه جمعی (Collective unconscious) را به طور کامل معرفی و معنی ناخودآگاه جمعی بررسی کنیم. در روانشناسی یونگی ناخودآگاه جمعی می‌تواند به عنوان دی ان ای روان انسان شناخته شود. به زبان ساده ، ناخودآگاه جمعی در همه انسان ها وجود دارد و مسئول باورها و غرایز مثل غرایز مرگ و زندگی و رفتارهای جنسی و باورهاست. برای پرداختن به مفهوم ناخوداگاه جمعی لازم است که اول مفهوم ناخودآگاه را بشناسیم و بدانیم که چرا مطرح شد. یکی از بهترین دوره های شناخت خود و دیگران ، شخصیت شناسی زنان و شخصیت شناسی مردان است.

تاریخچه نظریه ناخودآگاه جمعی:

ناخودآگاه فروید

طبق نظر فروید، یکی ازمطرح ترین روانشناسان، طبق مشاهدات و جستجوهایی که از خود و بیماران داشت متوجه شد که چیزی در انسان وجود دارد که خودش از او بیخبر است. او با پیگیری امیال و غرایز به این نتیجه رسید که فراتر و بیشتر از رفتارهایی هستیم که ازما سر میزند. او روان انسان را به کوه یخ تشبیه کرد و گفت بخش زیادی از این کوه یخ از ما پوشیده است و در بطن زندگی و خواب ها و رویاها و حتی تپق زدن ها خودش را نشان میده.

او گفت این بخش بزرگ پنهان شده کوه یخ به هر دلیلی توسط خانواده ها ، جامعه و یا تمدن ها سرکوب شده اما از بین نرفته است فقط در دسترس ما نیست. اما میتوان با روانکاوی و خودشناسی به سطحی از آگاهی رسید (برای شرکت در کلاس خودشناسی کلیک کنید.). البته نظریه ی او بسیار گسترده است که ما در اینجا به صورت کاملا خلاصه به آن اشاره کردیم. بهترین راه برای شناخت دقیق این نظریه مطالعه آثار «زیگموند فروید»است.

فروید با این نظریه آشوبی به پا کرد که باعث جذب آدم های زیادی به مفهوم روان و مخصوصا ذهن ناهشیار شد و در آن میان پیگیرترین این افراد ،کارل گوستاو یونگ بود به گونه ای که پایان نامه ی دانشگاهش را درباره ی همین موضوع نوشت. فروید هم از اشتیاق او استقبال کرد و او را جایگزین خودش اعلام کرد. دوستی عمیقی بین آن ها شکل گرفت اما از جایی به بعد مسیر این دو از هم جدا شد و دوستیشان به پایان رسید.

یکی از دلایلی پایان دوستی آن ها بر این بود که فروید بر جنسی بودن ماهیت لیبیدو (انرژی روانی) اعتقاد داشت اما یونگ مخالف این نظر فروید بود چرا که یونگ میگفت :هرچقدر میل جنسی قدرتمند باشد ، نمیتوان تمام تعارضات روانی را بر آن گذاشت. و یک دلیل دیگر این بود که فروید معتقد بود که روان هر کس متعلق به خودش است و آنچه که در ناخودآگاه ماست، تجربیات ما از کودکی تا اکنون است. شاید بگویید مگر اینگونه نیست ؟

ناخودآگاه جمعی یونگ

یونگ ادعا داشت که اتصالی روانی بین آدم ها ،( نه در جغرافیا یا تاریخی خاص) بلکه در تمام ادوار تاریخ وجود دارد. او معمولا به دانسته ها و تجربیات فردی اکتفا نمی کرد و پژوهش های زیادی انجام می داد. برای او سوال بود که چرا انسان ها فرهنگ ها و مناطق جغرافیایی مختلف طبق الگوی خاص عمل میکنند و در این باره به نتایج جالبی رسید که منجر به شکل گیری نظریه ناخودآگاه جمعی شد. سه عامل کلی موجب بیان نظریه ناخوداگاه جمعی توسط کارل گوستاو یونگ گردید که در زیر به شرح آن می پردازیم
• خواب ها
• بیماران دارای اختلالات روان پریشی
• مشابهات های بسیار زیاد بین فرهنگ های مختلف و اساطیر مختلف

محتوای پیشنهادی : به منظور آشنایی با  آرکتایپ های زنانه کلیک کنید.

ناخودآگاه جمعی چیست ؟

کارل گوستاو یونگ برای اولین بار واژه ی ناخودآگاه جمعی را مطرح کرد. از نظر او قسمتی از اعماق ناهشیار ما به طور ژنتیکی از گونه‌ی انسان به ارث رسیده‌ است و ناشی از تجربیات شخصی نیست. گاها به جای استفاده از واژه ی ناخودآگاه جمعی از واژه ی «روان عینی» استفاده میشود. این واژه بدین خاطر است که این بخش از روانِ ناخودآگاه مفهومی ذهنی نبوده و انسان می‌تواند مفاهیمی را که در ناخودآگاه جمعی عنوان شده، به طور عینی در متن زندگی خود مشاهده کند.

طبق نظر یونگ : هر فرد در بدو تولد به همراه یک سری اطلاعات و تصورات به دنیا می آید. این بخش از اطلاعات، حاصل تجربه های اجداد ما می باشد. ممکن است انسان‌ها نسبت به دانشی که در ناخودآگاه جمعی‌اشان وجود دارد آگاه نباشند ولی تصور می‌شود که روان آدمی به هنگام بحران‌ها از این بخش کمک می گیرد.

نظریه ناخودآگاه جمعی یونگ

ناهشیار جمعی یونگ : همانطور که در بالا اشاره کردیم، ناخودآگاه جمعی، مجموعه ای از دانش و تصاویر هر شخص به واسطه تجربه ی اجدادش می باشد و ممکن است انسان ها در مورد افکار و تصورهای ناخودآگاه جمعی چیزی ندانند اما در لحظه های بحران در زندگی ،یک انسان میتواند از این بخش کمک بگیرد.

کهن الگوهای ناخودآگاه جمعی

کهن الگوهای ناخودآگاه جمعی : یونگ باور داشت که ناخودآگاه ما توسط مفاهیم جمعی به نام کهن الگوها بروز داده میشود که میتواند الگوی رفتاری از نیاکان ما باشد. او اعتقاد داشت که این تصورات افسانه و نماد نیست و بسیاری از کهن الگوهای مختلف ممکن است در هر زمان مشخص با هم همپوشانی داشته یا ترکیب شوند. در زیر به برخی از کهن الگوهای یونگ اشاره میکنیم :

•  تولد
•  مرگ
•  قدرت
•  تجدید حیات
•  آنیما
•  آنیموس
•  کودک
•  قهرمان
•  مادر
• پیر فرزانه

یونگ کهن الگوی اصلی را مهم ترین قلمداد می کرد. او فکر کرد کهن الگو نه تنها در شکل واقعی مادر شخصی، مادربزرگ ، نامادری، مادر شوهر یا پرستار بلکه در شکل مجازی مادران نیز جلوه گر می شود، از جمله:

• باغ
• مزرعه شخم زده
• چشمه یا چاه
• کشور
• کلیسا
• زمین
• خدای مادر
• دریا
• چوب ها

محتوای پیشنهادی :به منظور آشنایی با  آرکتایپ های مردان کلیک کنید.

عقاید پیچیده

باورها و اعتقادات ما در مورد دین ، تا حدودی ناشی از ناخودآگاه جمعی است. یونگ متقاعد شد كه : شباهت و جهان شمولی ادیان جهان˛ از دین به عنوان جلوه ای از ناخودآگاه جمعی یاد می شود. به همین ترتیب، اخلاق و مفاهیم عدالت یا درست و غلط را می توان به همین ترتیب توضیح داد، در حالی که ناخودآگاه جمعی مسئولیت نسبی بر عهده  دارد.

فوبیا در ناخودآگاه

یونگ از نظریه ی ناخودآگاه جمعی برای توضیح چگونگی بروز ترس و ترس های اجتماعی در کودکان و بزرگسالان بدون دلیل مشخص استفاده کرد. مثلا ترس هایی مانند ترس از تاریکی ، خون و… ریشه در ناخودآگاه جمعی داشته باشد که یک ویژگی ژنتیکی ارثی است. طبق مطالعات انجام شده، یک سوم کودکان انگلیسی در 6 سالگی از مار میترسند حتی اگر به ندرت با مار برخورد کرده باشند. شما میتوانید به یک درمانگر مراجعه کنبد تا در این زمینه به شما کمک کند. اگر به دنبال روانشناس خوب در کرج هستید کلیک کنید.

رویاها در ناخودآگاه

بر اساس اعتقاد یونگ، به خاطر کهن الگوهای ارائه شده ، نمادهای خاص در خواب جهانی هستند. یعنی نمادها برای افراد مختلف معنای مشابهی دارند. فروید معتقد بود که رویاها کاملاً شخصی هستند و برای تعبیر خواب یک شخص باید چیزهای زیادی راجع به فرد خواب بیننده دانست. فروید اغلب اظهار داشت که نمادهای خاص بیانگر افکار ناخودآگاه خاص هستند. یونگ معتقد بود رویاها بخشی از روان را که در زندگی بیدار ما نقش زیادی ندارد جبران میکند. این امر امکان مطالعه رویاها را به عنوان ابزاری برای تحقیق، تشخیص و درمان شرایط روانشناختی و هراس فراهم می آورد.

بیماران دارای اختلالات روان پریشی:

یونگ در برخورد با بیمارانی که اختلالات حادی مثل اسکیزوفرنی داشتند، با صحبت هایی روبرو میشد که نامربوط بود و کسی به آن اهمیت نمیداد و چیزی هم دستگیر یونگ نمیشد. مثلا یکی از بیماران به خورشید نگاه میکرد و راجع به  آلت تناسلی خورشید  صحبت میکرد وقتی یونگ به تحقیق راجع به این موضع میپدازه متوجه میشود که این صحبت مربوط به یکی از از آیین های باستانی یک فرقه خاص است. آیا این موضوع اتفاقی بود ؟!

آیا این یک نظریه علمی است؟

مباحثی راجع به اینکه ناخودآگاه جمعی به تفسیر تحت اللفظی نیاز دارد، وجود داشته است. تصور بر این است که تفسیر آن یک نظریه ی شبه علمی است و دلیل آن این است که ثابت کردن تصاویر اساطیر و نمادهای فرهنگی که از زمان تولد وجود داشته دشوار است. در عوض، تصور می شود که تفسیری نمادین از ناخودآگاه جمعی زمینه علمی دارد زیرا این اعتقاد وجود دارد که همه انسان ها دارای برخی مشترکات رفتاری با یکدیگر هستند.

کتاب ناخودآگاه جمعی

کتاب ناخودآگاه جمعی و کهن الگو، اثری نوشته ی کارل گوستاو یونگ است که اولین بار در سال 1969منتشر شد. مفهوم «کهن الگوها» و نظریه ی «ناخودآگاه جمعی»، در زمره ی شناخته شده ترین و هیجان انگیزترین ایده های یونگ هستند. محتوای این کتاب توصیف و تشریح این دو مفهوم مهم است.او در این کتاب ابتدا پایه های نظری این مفاهیم را برای مخاطبین خود شرح داده و سپس، انواع مشخص و متفاوت کهن الگوها را به تفصیل بیان می کند. کتاب ناخودآگاه جمعی و کهن الگو، یکی از مهم ترین و تأثیرگذارترین آثار کارل گوستاو یونگ به حساب می آید.

سخن آخر

در بالا ناخودآگاه جمعی به زبان ساده معرفی کردیم. همانطور که گفته شد ناخودآگاه جمعی مجموعه‌ای از تصاویری است که هر فردی با آن به دنیا می آید و بوسیله افراد دیگر براساس تجربۀ اجدادی‌شان به اشتراک گذاشته می‌شود؛ هرچند افراد نمی‌دانند چه افکار و تصاویری در ناخودآگاه جمعی‌شان دارند و به نظر می‌رسد روان در لحظه‌های بحرانی می‌تواند از ناخودآگاه جمعی‌اش بهره ببرد.

سوالات متداول

ناخودآگاه جمعی چیست؟

در پاسخ به سوال ناخودآگاه جمعی چیست ، باید بگوییم مجموعه ای دانش ، تصاویر و دیده ها و شنیده هایی است که از اجدادتان به شما به ارث میرسد و شما با آن به دنیا می آیید و بزرگ میشوید و ممکن است از وجود آن با خبر نباشید.

ضمیر ناخودآگاه جمعی چیست ؟

به نقل از گارل یونگ اگر شخصی دارای اعتقادات عمیق معنوی باشد، قطعا این اعتقادات را از بخش ناخودآگاهِ خود وام گرفته است.