مثلث عشق استنبرگ
سرفصل های محتوا :
مثلث عشقی چیست ؟
احتمالا برای شما که اینجایید سوال است که مثلث عشق استرنبرگ چیست؟ در این مقاله نظریه عشق استرنبرگ را به صورت کامل و جامع بررسی خواهیم کرد. عشق، نیرویی قدرتمند و جاودانه است که در تار و پود زندگی انسان تنیده شده است. با وجود اینکه بسیاری از افراد در طول زندگی خود طعم عشق را چشیده‌اند، ارائه تعریفی جامع و فراگیر از آن، همواره چالشی دشوار بوده است. تعریف عشق در روانشناسی، تا قبل از نظریه استرنبرگ بر پایه نظریه تکامل داروین بود. در میان انبوه نظریه‌ها و دیدگاه‌های مختلف، نظریه مثلث عشق استرنبرگ، همچون چراغی روشن، راهی برای درک عمیق‌تر این مفهوم عمیق ارائه می‌دهد. این نظریه که توسط روانشناس برجسته، رابرت استنبرگ، در اواخر دهه 1980 تدوین شد، عشق را به عنوان تجربه‌ای چندبعدی معرفی می‌کند که از سه عنصر اصلی تشکیل شده است.
۳ مولفه مثلث عشق استنبرگ
نقد نظریه مثلث عشق استرنبرگ : در این قسمت میخواهیم درباره ی سه ضلع مثلث عشق صحبت کنیم. در نظریه مثلث عشق، استنبرگ عشق از سه مولفه : صمیمیت، شور و تعهد تشکیل شده است. درک عمیق این سه مولفه، کلید درک ماهیت عشق و انواع مختلف آن است. در بالا اضلاع مثلث عشق استرنبرگ را با تصویر نشان دادیم که در زیر به توضیح آن میپردازیم.
صمیمیت
اولین عنصر در مثلث عشق استنبرگ ، صمیمت است که به احساس نزدیکی عاطفی، درک متقابل و داشتن تجربیات مشترک بین دو فرد اشاره دارد. در این سطح، افراد می‌توانند افکار، احساسات و نیازهای خود را به طور کامل با یکدیگر به اشتراک بگذارند. صمیمیت در عشق، بر پایه اعتماد، همدلی، حمایت عاطفی و احساس تعلق به یکدیگر بنا می‌شود.
اشتیاق
شور و هوس ، نیرویی محرک در عشق است که افراد را به یکدیگر نزدیک‌تر می‌کند و منجر به جاذبه جسمی، عاشقانه و برقراری رابطه جنسی می‌شود. اشتیاق در نظریه استرنبرگ بیانگر هرگونه میل فیزیکی، جسمی و جنسی بین زوجین است که معمولا راه‌انداز روابط است؛ اما صرفا به معنای میل جنسی نیست. بلکه اشتیاق برای دستیابی به کمال و رضایت جنسی ضروری است. برانگیختگی جسمی در وجه اشتیاق، صرفا به انگیزه جنسی منتهی نمی‌شود، بلکه می‌تواند درگیری انگیزشی در روابط را نیز شامل شود.
از دید استرنبرگ، وجه اشتیاق حتی در روابط پایدار و سالم، مدام در حال تغییر است. این تغییرات کاملا خارج از دسترس و کنترل طرفین است و تغییرات فیزیولوژی و هورمون‌های جنسی آن را کنترل می‌کنند. نقش اشتیاق در روابط کوتاه‌مدت بسیار پررنگ است، اما در روابط بلندمدت، نقش کلیدی ندارد و تزلزل آن آسیبی به رابطه وارد نمی‌کند. (مقاله نظریه عشق؛ ص 119. 1986)
تعهد
تعهد، عنصر پایدار و مسئولانه عشق است که به تصمیم آگاهانه فرد برای ماندن در رابطه و تلاش برای حفظ آن، حتی در شرایط دشوار، اشاره دارد. تعهد، عشق را از التزامات و وظایفی که فرد نسبت به معشوق خود احساس می‌کند، معنا می‌بخشد. تعهد در عشق، بر پایه مسئولیت‌پذیری، فداکاری و تلاش برای حل مشکلات و چالش‌های پیش روی رابطه بنا می‌شود. یافتن تعادل بین نیاز فیزیولوژیکی به رابطه جنسی و نیاز به عشق امری ضروری است و عدم وجود کامل هر سه مولفه به معنای نبودن عشق در رابطه است.
آموزش تشخیص عشق کامل
اگر میخواهی انواع عشق را ببینی و تشخیص عشق کامل را داشته باشی، حتما این ویدو را ببین.
انواع عشق در نظریه مثلث عشق استرنبرگ
همانطور که در بالا گفتیم ، رابرت استنبرگ، روانشناس مشهور، در نظریه مثلث عشق خود، عشق را به عنوان پدیده‌ای پیچیده و چندبعدی معرفی می‌کند که از تعامل سه مولفه اصلی صمیمیت، شور و تعهد شکل می‌گیرد. در این نظریه، هفت نوع عشق بر اساس ترکیب‌های مختلف این سه مولفه تعریف شده است.
| انواع عشق | صمیمیت | اشتیاق | تعهد |
| فقدان عشق | ضعیف | ضعیف | ضعیف |
| دوست داشتن | قوی | ضعیف | ضعیف |
| شیفتگی | ضعیف | قوی | ضعیف |
| پوچ | ضعیف | ضعیف | قوی |
| رمانتیک | قوی | قوی | ضعیف |
| رفاقتی | قوی | ضعیف | قوی |
| ابلهانه | ضعیف | قوی | قوی |
| آرمانی | قوی | قوی | قوی |
۱ـ فقدان عشق
این نوع عشق، در نسخه‌های اولیه نظریه مثلث عشق از نظر استرنبرگ وجود نداشت، اما با جمع‌آوری داده‌ها از طریق مشاهده بالینی و پرسشنامه‌ها به آن اضافه شد. فقدان عشق، زمانی شکل می‌گیرد که هیچکدام از سه مولفه صمیمیت، شور و تعهد در رابطه وجود نداشته باشد. روابطی که هیچ انگیزه یا نیازی در آن وجود ندارد و نه نمی‌توان زمانی برای شروع و پایان آن تعیین کرد و نه می‌توان وجود آن را تایید یا انکار کرد. در این حالت شما دچار طلاق عاطفی هستید.
۲ـ دوست داشتن
دوست داشتن، نوعی عشق است که در روابط دوستانه عمیق، چه هم جنس و چه جنس مخالف، شکل می‌گیرد. در این نوع عشق، صمیمیت عمیقی بین دو فرد وجود دارد و آنها از نظر احساسی به یکدیگر نزدیک هستند. با این حال، شور و اشتیاق جنسی و تعهد بلندمدت در این نوع عشق غایب است. استنبرگ بر عدم وجود تعهد در این نوع عشق تاکید می‌کند.
۳ـ شیفتگی
شیفتگی، نوعی عشق است که اغلب به عنوان “عشق در نگاه اول” شناخته می‌شود. این نوع عشق، با شور و اشتیاق شدید و میل جنسی و جسمی آغاز می‌شود. در صورت تمایل طرفین، صمیمیت و تعهد نیز می‌تواند در این نوع عشق شکل بگیرد.
با این حال، اگر رابطه بعد از مرحله اولیه شیفتگی عمیق‌تر نشود و در همان سطح باقی بماند، فاقد عمق و ثبات خواهد بود و برای حفظ آن، به اشتیاق دائمی نیاز خواهد داشت. این اشتیاق، در گذر زمان می‌تواند به طور قابل توجهی ناپایدار باشد.
۴ـ عشق پوچ
عشق پوچ زمانی شکل می‌گیرد که تعهدی بین دو فرد وجود داشته باشد، اما صمیمیت و شور و اشتیاق به طور کامل از بین رفته باشد. استنبرگ معتقد است که این نوع عشق در دو حالت رایج است:
- ازدواج‌های سنتی: در این نوع ازدواج‌ها، زوجین قبل از ازدواج شناخت عمیقی از یکدیگر ندارند و تعهد بر پایه سنت و عرف شکل گرفته است.
- مرحله قبل از طلاق: زوجینی که تصمیم به جدایی گرفته‌اند، اما هنوز به طور رسمی از یکدیگر جدا نشده‌اند، در این مرحله از عشق پوچ رنج می‌برند.
۵ـ رمانتیک
بر اساس نظریه استرنبرگ، عشق رمانتیک به معنی “دوست داشتن با یک عنصر اضافه” است. در این عشق اشتیاق و صمیمیت بین طرفین وجود دارد، اما تعهد بسیار کمرنگ است یا وجود ندارد. استرنبرگ توضیح می‌دهد: این نوع از عشق می‌تواند شکلی ناهنجار از رشد عشق فریبنده باشد. به این صورت که طرفین بر اساس نیازهای جنسی و اشتیاق رابطه را شروع کردند و طی زمان، صمیمیت نیز بین آنها شکل گرفته است، اما خبری از تعهد نیست.
۶ـ رفاقت
عشق رفاقتی ، نوعی عشق عمیق و پایدار است که بر پایه صمیمیت و تعهد بدون شور و اشتیاق بنا شده است. این نوع عشق، از دوستی عمیق‌تر است، زیرا شامل تعهد بلندمدت و پایدار بین دو فرد می‌شود. با این حال، تمایل جنسی در این نوع عشق بسیار کم است یا به طور کامل وجود ندارد.
به عنوان مثال، زوجی که زمانی عشقی آرمانی (شامل هر سه مولفه) را تجربه می‌کردند، اما به دلیل کهولت سن یا مشکلات پزشکی، رابطه جنسی بین آنها از بین رفته یا ضعیف شده است، نمونه‌ای از عشق رفاقتی محسوب می‌شود.
۷ـ عشق ابلهانه
عشق ابلهانه یا بی‌معنی، نوعی عشق مبتنی بر تصمیمات احمقانه، نادرست و نابالغانه است. برای مثال، زمانی که فرد برای ایجاد حسادت در کسی که به او علاقه دارد، وارد رابطه دیگری می‌شود. در این نوع عشق، صمیمیت وجود ندارد و اشتیاق نقش اصلی را ایفا می‌کند. تعهد نیز در این نوع عشق وجود دارد، اما معمولاً پوشالی و گذراست. به همین دلیل، عشق ابلهانه با گذر زمان از بین رفته و صمیمیت نمی‌تواند در آن شکل بگیرد.
۸ـ کامل
عشق کامل یا آرمانی، همان نوع عشقی است که همه انسان‌ها آرزوی رسیدن به آن را دارند. این عشق فقط زمانی می‌تواند شکل بگیرد که تمامی سه مولفه نظریه مثلث عشق استنبرگ (صمیمیت، شور و تعهد) به طور کامل در رابطه وجود داشته باشند.استنبرگ که این نوع عشق را با نام عشق بی‌قید و شرط نیز میشناسد بر اساس مطالعات خود استدلال می‌کند که عشق کامل الزاماً پایدار و بلندمدت نیست.
حضور هر سه مولفه در یک رابطه به معنای بی‌نقص بودن آن نیست. استنبرگ در ادامه می‌گوید: عنصری که عشق کامل و آرمانی را مستحکم‌تر می‌کند، ویژگی‌های شخصیتی طرفین است. به بیان دیگر، زوجین برای دستیابی به این نوع عشق، نه تنها باید سه وجه مثلث را در رابطه خود داشته باشند، بلکه باید به بلوغ شناختی نیز رسیده باشند.
کلام آخر
نظریه مثلث عشق استنبرگ در میان تمام نظریه‌هایی که سعی در تبیین مفهوم عشق داشته‌اند، از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است. این نظریه و مفاهیم مرتبط به آن، با کمک پرسشنامه‌ها و مشاهدات بالینی رابرت استنبرگ شکل گرفته‌اند و به همین دلیل، از سایر نظریه‌ها به واقعیت‌های دنیای واقعی نزدیک‌تر هستند
دیدگاهتان را بنویسید