عقده چیست ؟ آشنایی کامل با عقده یونگ

عقده چیست ؟

در پاسخ به سوال عقده چیست باید بگوییم ، در حقیقت عقده بخشی از روان ماست که با به یاد آوردن تجربیات و خاطرات گذشته فعال میشود و بار عاطفی خاصی ایجاد میکند و عملکرد خودآگاه (یعنی قضاوت و حضور ما در لحظه و دیدن انچه واقعا” واقعیت دارد) را، در لحظه فعال شدن، و یا برای همیشه مختل می سازد و قضاوت ما را از حقیقت موضوع کدر می کند و ما در سیکلی از رفتارها، انتخابها، تفکرات قدیمی که همیشه براساس آنها باورمان شکل گرفته بود و دست به اقدام می زدیم، گیر می افتیم و همان کاری را می کنیم که همیشه می کردیم.

عقده از نظر یونگ

بدین ترتیب خود را در حصار یک سیکل تکراری گیر می اندازیم. باید بدانیم که همه ما دارای گذشته ایی هستیم. پس عقده ایی داریم و جالب اینجاست که به قول روانکاو شهیر سوئیسی کارل گوستاو یونگ این فقط ما نیستیم که عقده داریم بلکه عقده نیز ما را دارند.

در هنگام بروز عقده و فعال شدن آن، بدن تحت تاثیر قرار می گیرد و علائمی فیزیکی بروز می دهد که می توان از عرق کردن کف دست ها، گزگز پشت دست، خشکی گلو، زیر گریه زدن ، انقباض عضلانی ، تند شدن تنفس و تپش قلب . … نام برد.

انواع عقده

زمانی که عقده ها فعال میشوند به دو صورت هستند ، که کارکرد مثبت و یا منفی دارند. عقده هایی که مثبت عمل میکنند میتوانید برای ما دست آوردهای خوبی داشته باشد و عاملی جهت رشد و توانایی شود. اما زمانی که عقده بد عمل میکند میتواند ما را به یک انسداد برساند و تخریب های زیادی به بار آرود. ما در همان جایی که عقده اتفاق افتاده است می مانیم و مسدود می شویم.

عقده های متنوعی در روانشناسی وجود دارند که همگی آن ها را نمیتوان متعلق به یونگ دانست . اما دو عقده اساسی که اهمیت بالایی در روابط ، شغل ، تحصیل و …  دارند دو عقده مادر و عقده پدر هستند که برای هرکدام نیز دو حالت مثبت و منفی وجود دارد.

عقده مادر

فردی که عقده مادر در او پر رنگ است به بلوغ روانی نرسیده و از لحاظ روانی، چسبندگی زیادی به مادر دارد. همانطور که در بالا گفتیم عقده مادر مثبت و منفی وجود دارد. در عقده مادر مثبت ، فرد در تصمیم گیری مشکل دارد و این کار برایش دشوار است زیرا این وظیفه همیشه روی دوش مادر بوده پس توان این کار را در خود نمیبیند. این فرد معمولا دنباله رو هدف هایش نیست و اینگونه مشکلات زیادی برایش پیش خواهد آمد.

عقده مادر منفی برعکس این است و فرد محبت مادری به اندازه ی کافی دریافت نکرده و به جای عشق ، عدم کفایت و بی ارزشی پر کرده است. این آدم معمولا دنیا را جای امنی نمیداند. آن ها معمولا خودشان را لایق زندگی خوب نمیدانند و معمولا خودسرزنشگر هستند.

? شما میتوانید برای بهبود و رهایی از عقده مادر ، دوره ی عقده مادر را مشاهده کنید.

عقده پدر

کودک از پدر قرار است اقتدار و سخت کوشی و تلاش برای موفقیت را بیاموزد. پس تلاش برای موفقیت و به عبارتی مبارزه ما در دنیا به‌ واسطه عقده پدر می‌باشد. همانند عقده مادر، اگر فردی عقده پدر مثبت داشته باشد همیشه در حال کسب جایگاه بهتر شغلی است و اما عقده پدر منفی میتواند برای فرزند احساس خطر ایجاد کند. البته نمیتوان با چند جمله ی کلی عقده های مهم مثل این دو عقده را شناخت بلکه بسیار موارد جزیی و تبصره دارد. از نظر یونگ مادرانگی خالص و پدرانگی خالص هرکدام ویژگی هایی خاص خود را دارند و وقتی از عقده روانی صحبت میکنیم یعنی روان فرد نسبت به بهره بردن از ویژکی های میسنجیم.

ریشه ی عقده چیست ؟

عقده همیشه همراه ما هستند و نحوه ی نمود آن ها فقط متفاوت است و هیچ گاه ما را رها نمیکند. عقده میتواند تصمیمات زندگی را تحت الشعاع قرار دهد و حتی میتواند روی زندگی اطرافیان نیز موثر باشد.  فروید اولین کسی بود که در مباحث روانشناسی از کلمه ی عقده استفاده کرد. فروید، در توصیف و بیان عقده با الهام از داستان ادیپ، لیبیدویی ( لیبیدو : انگیزه برای زندگی، زیست مایه) که پسر صرف مادر خود میکند و با پدرش در این­باره رقابتی ناخودآگاه دارد را عقده ادیپ نامید. ( اگر علاقمند به اطلاعات بیشتر راجع به ناخودآگاه جمعی هستید کلیک کنید.)

یونگ مفهوم عقده را به گونه ی تخصصی تر و گسترده تر استفاده کرد و به همین خاطر از او به عنوان بنیان گذار این کلمه یاد میشود. بر طبق نظر او ، عقده به معنی گذشته است و چون همه ی ما گذشته داریم، که از این نظر همه ما عقده‌ای محسوب می‌شویم.

زمانی که ما کودک هستیم ، تصویر ذهنی از دنیا و نخوه ی تعاملات آن نداریم و نظرات پدر و مادرما ، مایه ی اصلی شکل گرفتن باورها و دیدگاه های ما میشود. هر باوری که داریم ، نتیجه ی تعامل ما با جهان اطراف است و این تعامل ها در کودکی و محدود به خانواده و آشنایان بوده است. از طرفی کودک تا آن سن هنوز توان تجزیه و تحلیل منطقی مسائل را ندارد صرفا با کنش ها و واکنش هایی که در محیط میبیند جهان را تجربه می کند و همان واکنش ها فارغ از اینکه چقدر درست هستند در ذهن او ماندگار می‌شوند.

تاثیرات عقده روانی در زندگی

به عنوان مثال می توان به فردی اشاره کرد که، در کودکی در حسرت داشتن عروسک و اسباب بازی بوده است و در بزرگسالی و یا پس از فرزند دار شدن به صورت افراطی اقدام به خرید این گونه وسایل می کند. این درست است که عقده در گذشته ما شکل گرفته است اما در زندگی حال ما نقش دارد، و از نظر حسی و هیجانی ما را درگیر می‌کند و در تصمیم گیری های ما موثر است .

عقده این توانایی را دارد که کنترل زندگی ما را در دست بگیرد و هیچ انسانی عاری از عقده نیست. به بیان دیگر انتخاب هایی که در زندگی داریم و اتفاق هایی که  به خاطر این انخابات برای ما رقم میخورد ، ناشی از عقده های ماست.

رابرت الکس جانسون روانکاو پیرو مکتب یونگ می گوید:

عقده ها در یک هزارم ثانیه عمل کرده و برای ما تصمیمات مهم زندگی را می گیرند.

ردپای عقده در همه جای زندگی ما دیده میشود که میتوان ردپای آن را در انتخاب رشته مدرسه و دانشگاه و انتخاب شغل همسر نیز مشاهده کرد . کم کردن اثرات عقده کار آسانی نیست . عقده ها از مهم ترین عوامل پیشرفت یا پس رفت در زندگی ما هستند چون تمام تصمیم گیری ما به آن ها وابسته است، میتوان گفت تقریبا اختیار زیادی از خود نداریم و بیشتر تصمیمات ما از عقده ها ناشی میشوند. بنابراین شناخت عقده ها به ما در جهت خودشناسی ورشد فردی کمک بزرگی میکند.

عقده در میانسالی باید مورد بررسی جدی قرار بگیرد

در میان سالی معمولا افراد به آن میزان از آگاهی در مورد خود رسیده اند که بتوانند درک درستی از آسیب هایی که از ناحیه ی رفتارهایشان خورده اند داشته باشند. همین موضوع میتوان به ما در رفع آسیبهای احتمالی عقده کمک کند . ما میتوانیم با ممارست و تمرین زیاد و به مرور، کنترل عقده‌هایمان را در دست بگیریم و جاهایی که مبتنی بر عقده‌ها تصمیم می‌گیریم، به‌راحتی اعتراف کنیم و این‌گونه، در مسیر خودشناسی و خودآگاهی (شما میتوانید برای شرکت در دوره خودآگاهی کلیک کنید) پیش رویم.