گبور ماته، پزشک و روان‌درمانگر مشهور، تأکید زیادی بر تأثیر زخم‌های کودکی (تروما) بر تصمیمات زندگی، روابط، و سلامت روانی و جسمی دارد. او معتقد است که بسیاری از مشکلات رفتاری، اعتیادها، و حتی بیماری‌های مزمن ریشه در تجربیات اولیه‌ی زندگی دارند.
ماته تروما را فقط به عنوان یک حادثه‌ی دردناک یا آسیب‌زا تعریف نمی‌کند، بلکه آن را به عنوان تجربه‌ای می‌داند که فرد را از نظر عاطفی تحت فشار قرار می‌دهد و منجر به شکل‌گیری الگوهای دفاعی و واکنشی در زندگی می‌شود. از دیدگاه او، تروما بیشتر از آنکه ناشی از اتفاقات باشد، نتیجه‌ی احساسی است که کودک در برابر آن اتفاقات تجربه می‌کند. یعنی احساس تنهایی، طردشدگی، یا نادیده گرفته شدن.
تروما کودکی چگونه روی شخصیت تأثیر می‌گذارد؟
علائم تروما در دوران کودکی چیست؟
چگونه آسیب‌های کودکی را شناسایی کنیم؟ علائم تروما در دوران کودکی ممکن است در ظاهر خیلی آشکار نباشند، اما تأثیرات عمیق و ماندگاری روی ذهن، احساسات و حتی رفتار فرد در بزرگسالی باقی می‌گذارند. این علائم هم می‌توانند جسمی باشند، هم روانی و هم رفتاری. در ادامه، مهم‌ترین نشانه‌های تروماهای کودکی رو به زبان ساده و قابل فهم آورده ایم:
🔍 علائم روانی و احساسی تروما در دوران کودکی:
تروما کودکی و اضطراب در بزرگسالی : کودک یا بزرگسالی که دچار تروما شده، اغلب احساس ناامنی دائمی دارد، حتی در شرایط عادی.
افسردگی یا غم بی‌دلیل : احساس بی‌ارزشی، ناراحتی مداوم، یا تمایل به انزوا از دیگران.
حساسیت بیش‌از‌حد به انتقاد : افرادی که در کودکی آسیب دیده‌اند، ممکنه تحمل هیچ نوع انتقادی رو نداشته باشند و سریع احساس طردشدگی کنند.
ترس از ترک شدن یا رها شدن : اما تاثیر تروما در کودکی بر روابط عاطفی بزرگسالی چگونه است ؟ این افراد در روابط عاطفی وابستگی شدیدی دارند یا مدام نگران این هستند که کسی آن ها رو ترک کند. برای اطلاعات بیشتر راجع به طرحواره رهاشدگی کلیک کنید.
عصبانیت یا خشم فروخورده : گاهی به شکل پرخاشگری، و گاهی به صورت خشم‌های درونی که شخص نمی‌داند از کجاست.
مشکلات در برقراری ارتباط عاطفی : مثل بی‌اعتمادی، ناتوانی در ابراز احساسات یا ترس از صمیمیت.
🚨 علائم رفتاری تروما کودکی:
خودویرانگری یا رفتارهای پرخطر : مثل اعتیاد، روابط ناسالم، یا آسیب به خود (خودزنی، پرخوری، کم‌خوری، و غیره)
اجتناب از موقعیت‌ها یا افراد خاص : پرهیز از مکان‌هایی که یادآور تجربه تلخ هستند ، یا دوری از افراد خاص (مثل پدر، مادر، آشناها).
رفتارهای وسواسی یا کنترل‌گرانه : برای جبران حس بی‌ثباتی یا ناامنی درونی.
مشکلات خواب یا کابوس‌های مکرر : ذهن هنوز درگیر آن تجربه است و در خواب خودش رو بروز می‌دهد.
بروز مشکلات یادگیری یا تمرکز در مدرسه : کودکان دچار تروما اغلب در درس دچار افت می‌شوند یا تمرکز لازم رو ندارند.
🧠 علائم جسمی (روان‌تنی):
سردردهای مزمن
معده‌درد یا حالت تهوع بدون دلیل پزشکی
تپش قلب یا لرزش ناگهانی
خستگی همیشگی
اختلالات گوارشی یا بی‌اشتهایی
💡 نکته مهم:
گاهی تروما خودش رو تا سال‌ها نشون نمی‌دهد یا فرد متوجه نمی‌شود که ریشه مشکلات امروزش، در گذشته‌ست. به همین دلیل درمان تخصصی با کمک روانشناس یا روان‌درمانگر می‌تواند نقش کلیدی در شناسایی، مواجهه و التیام زخم‌های کودکی داشته باشد برای ارتباط با بهترین روانشناس کرج و درمان تروماهای کودکی با روان‌درمانی با ما در ارتباط باشید :09354603817
تاثیر تروما کودکی در زندگی
تاثیر تروما کودکی در زندگی
برای شما هم سوال است تروما کودکی چگونه روی شخصیت تأثیر می‌گذارد؟ متن زیر را مطالعه کنید :
تصمیمات در روابط
افراد ممکن است به سمت روابط ناسالم کشیده شوند، زیرا الگوهای ارتباطی آن‌ها در کودکی شکل گرفته است. مثلاً فردی که در کودکی محبت مشروط دریافت کرده، در بزرگسالی به دنبال تایید و محبت از سوی دیگران خواهد بود. برخی از افراد به دلیل تروماهای کودکی از صمیمیت می‌ترسند و ناخودآگاه از روابط نزدیک پرهیز می‌کنند.
انتخاب شغل و مسیر زندگی
بسیاری از افراد تحت تأثیر زخم‌های کودکی به مشاغلی روی می‌آورند که ناخواسته نقش‌های کودکی‌شان را بازآفرینی می‌کند. مثلاً کسی که در کودکی احساس بی‌ارزشی داشته، ممکن است شغلی را انتخاب کند که در آن به دنبال اثبات ارزش خود باشد.
اعتیادها و رفتارهای خودتخریبی
از نظر ماته، اعتیادها (مانند مصرف مواد، پرخوری، کار بیش از حد، و حتی اعتیاد به روابط عاطفی ناسالم) تلاشی برای فرار از دردهای سرکوب‌شده‌ی کودکی هستند. او می‌گوید که «سؤال اصلی این نیست که چرا فرد به مواد یا رفتارهای مخرب روی آورده، بلکه این است که چه دردی باعث شده که او به این راه پناه ببرد.»
درمان تروما کودکی
راه‌های درمان زخم‌های کودکی
آیا با گذر زمان تروماهای کودکی درمان می‌شوند؟ بله ، در زیر به راه‌های علمی و عملی درمان زخم‌های کودکی اشاره میکنیم که میتوان ان ها را بهترین روش‌های درمان تروماهای قدیمی برشمرد که میتوان با ان ها رهایی از خاطرات دردناک دوران کودکی را تجربه کرد:
۱. آگاهی از زخم‌های کودکی
الف) شناخت تأثیر تروما بر زندگی
اولین و مهم‌ترین گام در درمان زخم‌های کودکی، آگاهی از تأثیر آن بر زندگی فعلی‌مان است. بسیاری از افراد متوجه نیستند که الگوهای رفتاری، روابط، و حتی بیماری‌های جسمی آن‌ها ناشی از تجربیات کودکی‌شان است.
راهکارها:
تفکر و بررسی خاطرات کودکی: آیا در کودکی احساس نادیده گرفته شدن، طرد شدن، یا ناامنی کرده‌اید؟
بررسی الگوهای تکرارشونده در زندگی: آیا بارها در روابط خود دچار مشکل می‌شوید؟ آیا به دنبال تأیید دیگران هستید؟
نوشتن درباره‌ی احساسات و تجربیات گذشته: خاطرات خود را بنویسید و ببینید که چگونه بر زندگی شما اثر گذاشته‌اند.
ب) ارتباط بین ذهن و بدن
ماته معتقد است که زخم‌های کودکی فقط احساسی نیستند، بلکه روی بدن هم اثر می‌گذارند. برای مثال، استرس‌های حل‌نشده‌ی کودکی می‌توانند منجر به بیماری‌های خودایمنی، مشکلات گوارشی، سردردهای مزمن و اعتیادها شوند.
راهکارها:
توجه به نشانه‌های بدنی: آیا در موقعیت‌های استرس‌زا دچار سردرد، درد معده، یا تنش عضلانی می‌شوید؟
تمرین‌های آرام‌سازی بدن: مانند یوگا، تنفس عمیق، و ماساژ درمانی.
۲. شفقت به خود و پذیرش گذشته
الف) خودشفقتی (Self-Compassion)
بسیاری از افرادی که دچار تروما هستند، خودشان را سرزنش می‌کنند و احساس شرم دارند. ماته تأکید می‌کند که برای درمان، باید با مهربانی و درک به خود نگاه کنیم، نه با سرزنش و قضاوت. برای مشاهده روش درمان خودسرزنشگری کلیک کنید.
راهکارها:
صحبت با خود به عنوان یک دوست مهربان: اگر یکی از دوستانتان زخم‌های مشابه شما داشت، به او چه می‌گفتید؟ همان را به خودتان بگویید.
تمرین‌های خودشفقتی: مدیتیشن‌هایی مانند “عشق و مهربانی” (Loving-kindness meditation) که به شما یاد می‌دهد خود را دوست داشته باشید.
ب) پذیرش واقعیت و رها کردن گذشته
درمان زخم‌های کودکی به معنای انکار یا سرکوب گذشته نیست، بلکه به معنای پذیرش آن است. به گفته‌ی ماته، وقتی تروما را بپذیریم، می‌توانیم آن را پردازش کنیم و از تأثیر مخرب آن رها شویم.
راهکارها:
نوشتن نامه به کودک درون: نامه‌ای به کودک درون خود بنویسید و به او بگویید که درکش می‌کنید و او را دوست دارید.
تمرین‌های تنفسی و ذهن‌آگاهی (Mindfulness): تکنیک‌هایی که به شما کمک می‌کنند در لحظه حال بمانید و کمتر درگیر خاطرات گذشته شوید. اگر برای شما سوال است ذهن اگاهی چیست کلیک کنید.
۳. کار بر روی کودک درون
الف) شناخت و برقراری ارتباط با کودک درون
کودک درون بخشی از شخصیت ماست که احساسات، تجربیات و باورهای کودکی را در خود نگه می‌دارد. اگر این بخش آسیب دیده باشد، می‌تواند باعث احساس ناامنی، اضطراب، و عدم اعتماد به نفس در بزرگسالی شود. برای اطلاعات بیشتر راجع به کودک درون کلیک کنید.
راهکارها:
• تصور کردن کودک درون: چشم‌های خود را ببندید و خود را در کودکی تصور کنید. چه احساسی دارد؟ چگونه میتوانید به او کمک کنید؟
بالبی معتقد بود که رابطه کودک با مراقب اولیه (معمولاً مادر) تأثیر مستقیمی بر عزت‌نفس و هویت او دارد.
دلبستگی ایمن: منجر به عزت‌نفس بالا و روابط سالم می‌شود.
دلبستگی ناایمن: باعث اضطراب، افسردگی و مشکلات هویتی می‌شود.
4.نظریه رشد روانی-اجتماعی (اریک اریکسون)
اریکسون معتقد بود که هر مرحله از رشد، بر مرحله بعدی تأثیر دارد. اگر کودک احساس اعتماد و استقلال کند، هویت قوی‌تری خواهد داشت.
۵- راهکارهای تقویت عزت‌نفس در بزرگسالی
۵-۱ روان‌درمانی
(CBT) درمان شناختی-رفتاری و حساسیت‌زدایی وباز پردازش از طریق حرکت چشم (EMDR ) می‌توانند به افراد در پردازش تجربیات کودکی و بهبود عزت‌نفس کمک کنند.
۵-۲ خودشناسی و کار روی ارزش‌های شخصی
تمرکز بر نقاط قوت و تلاش برای تغییر باورهای منفی درباره خود می‌تواند به بهبود عزت‌نفس کمک کند. برای شرکت در کلاس خودشناسی سعیده امانی میتوانید با کارشناسان ما 09354603128 تماس بگیرید و برای انتخاب دوره مشاوره رایگان دریافت کنید.
کلاس خودشناسی
درنهایت میتوان گفت که:
تجربیات کودکی تأثیر عمیقی بر عزت‌نفس و هویت در بزرگسالی دارند. سبک‌های فرزندپروری، تجربیات مثبت و منفی و محیط خانوادگی از عوامل کلیدی در این زمینه هستند. شناخت این تأثیرات و کار بر روی تغییر باورهای منفی، می‌تواند به بهبود سلامت روان و رشد فردی کمک کند.
نتیجه‌گیری
زخم‌های کودکی اگر پردازش و درمان نشوند، می‌توانند در طول زندگی بر تصمیمات، روابط، و سلامت ما تأثیر منفی بگذارند. اما با آگاهی، شفقت، کار روی کودک درون، تغییر الگوهای رفتاری، و استفاده از روش‌های درمانی تخصصی میتوان این زخم‌ها را التیام بخشید.
مقاله را با سخن زیبای گبور ماته به پایان می بریم:
“ما نمی‌توانیم گذشته را تغییر دهیم، اما می‌توانیم رابطه‌ی خود را با گذشته تغییر دهیم. این همان آزادی واقعی است.”
افسردگی یا غم بی‌دلیل : احساس بی‌ارزشی، ناراحتی مداوم، یا تمایل به انزوا از دیگران.
:
دیدگاهتان را بنویسید