طرحواره وابستگی چیست؟

ویژگی فرد با طرحواره وابستگی

• نیاز به کمک از سوی دیگران
• پرسیدن سوال زیاد هنگام انجام کارهای جدید
• مشورت گرفتن مکرر در مورد تصمیمات
• عدم توانایی در تنهایی سفر کردن
• عدم توانایی مدیریت مالی
• رد کردن ارتقا شغلی به خاطر بیشتر شدن مسئولیت کاری
• شروع نکردن کارهای جدید
• کوچک دانستن دستاوردها و بزرگ نمایی نواقص
• ترس از رانندگی تنهایی به خاطر گم شدن یا خراب شدن ماشین !

نشانه‌های طرحواره وابستگی چیست؟

هر یک از طرحواره ها نشانه هایی دارند که در زیر نشانه های طرحواره وابستگی را توضیح میدهیم :

1.عدم توانایی در تصمیم‌گیری

اولین ویژگی فرد با تله وابستگی یا همان طرحواره وابستگی ، عدم توانایی در تصمیم‌گیری است. تا جایی که در هر مقطعی از زندگی خود را توانمند برای تصمیم گیری نمیدانند و ترجیح می‌دهد افراد دیگری به جای آن‌ها تصمیم‌گیری کنند.

2.کمک خواستن دائمی از دیگران

یکی دیگر از ویژگی افراد با تله وابستگی ، کمک خواستن مداوم از دیگران حتی در کارهای ساده است این افراد معمولا علاقه ای به انجام تنهایی کارها ندارند و سعی میکنند کارها را به دیگران بسپارند و یا با راهنمایی آن ها پیش بروند.

3.کنار گذاشتن کارها

این افراد بر این باورند که بدون کمک دیگران از پس کاری بر نمی آیند و اگر فردی را پیدا نکنند که بتوانند به او تکیه کنند آن کار را رها میکند خواه شغل باشد و خواه تحصیل در دانشگاه !

4.ناتوانی در مدیریت مالی

معمولا افراد با طرحواره وابستگی ، توانایی مدیریت مالی ندارند و پول های خود را بدون برنامه خرج میکنند.

5.ناتوانی در تنهایی به سفر رفتن

افراد معمولا گروهی سفر کردن را دوست دارند اما اگر مجبور به تنهایی سفر کردن باشد ، این کار را انجام میدهند اما افراد با طرحواره وابستگی در تنها سفر کردن ناتوانند و از آنجایی که معتقدند باید کسی همراهشان باشند و به تنهایی قادر به سفر نیستند، عموما تنها سفر نمی‌کنند.

6.سوال مداوم درباره نحوه انجام کارهای جدید

سوال پرسیدن درباره ی انجام کار جدید طبیعی است اما اگر این سوال ها از حد خود خارج شود نشانه طرحواره وابستگی است.

7.تایید طلبی از دیگران

همانطور که در بالا اشاره کردیم، افراد با طرحواره وابستگی، خود را توانمند در انجام کارها نمیدانند و به تنهایی قادر به انجام کاری نیستند و اگر تصمیمی در زندگی خود بگیرند مدام به دنبال تایید گرفتن از دیگران هستند.

8.اجتناب از پذیرفتن مسئولیت‌های جدید

معمولا افراد با طرحواره وابستگی از قبول کردن مسئولیت جدید دوری میکند و ترجیح میدهند در همان موقعیت قبلی، باقی بمانند و اتفاقات تازه و مسئولیت های بیشتر را تجربه نکنند.

دلایل طرحواره وابستگی

1. حمایت افراطی والدین

حمایت زیاد و افراطی والدین در دوران کودکی میتواند به بروز طرحواره وابستگی منجر شود معمولا رفتار آن ها بدین گونه است :

• بدون توجه به سن فرزند، در تمام مراحل زندگی او را راهنمایی میکنند و بر این باورند که نیاز به حمایت دارد
• تصمیم گیری به جای فرزند
• عدم سپردن مسئولیت به فرزندان و انجام دادن تمامی کارها به خاطر اینکه آب در دل فرزند تکان نخورد !
• انجام دادن تکالیف درسی
• به سخره گرفتن علایق و عقاید فرزند و انتقاد مداوم
• یادآوری مدوام خطرات اجتماع و معرفی جامعه به عنوان بستری که به شدت ناامن بوده و قصد آسیب به افراد را دارد
• جدایی کم والدین از فرزند

2. حمایت تفریطی والدین

• حمایت کم و رها کردن کودک نیز میتواند منجر به بروز طرحواره وابستگی شود :
• تصمیم گیری تنهایی و بدون مشورت با فرزند
• در کودکی مجبور بودید مانند یک بزرگسال در خانواده رفتار کنید
• توقع اطلاع درباره ی مسائل گوناگون بدون توجه به سن و سال فرزند
• راهنمایی نکردن در شرایط مختلف

محتوای پیشنهادی :» اگر میخواهید کودکانی که تربیت میکنید دچار این مشکلات نباشند به شما دوره وصل را اکیدا پیشنهاد میکنیم

3.تجربه تروما

تجربه بعضی از تروما ها در دوران کودکی به خصوص مواردی مثل اینکه کودک توسط والد رها شود، یا والد خود را از دست بدهد ممکن است باعث ایجاد طرحواره وابستگی در کودک بشود.

4.بیماری مزمن یا مادرزادی کودک

گاها کودک بیماری مزمن یا مادرزادی دارد که در این شرایط خانواده نسبت به او حساسیت بیشتری دارند و در نتیجه کودک را دچار تله وابستگی می کنند.

5.عزت نفس پایین در کودکی

گاها ممکن است والدین به کودک عزت نفس کافی ندهند به این صورت که وقتی میخواهد کار جدیدی را انجام دهد یا از بلند پروازی هایش میگوید او را جدی نمیگیرند. این حس کافی نبودن و ناتوانی می تواند به صورت طرحواره وابستگی در کودک بروز کند.

از کجا بفهمیم طرحواره وابستگی در ما فعال است؟

بهترین راه برای تشخیص طرحواره وابستگی ، کمک گرفتن از متخصص است ما تعدادی از سوالات کلیدی برای تست طرحواره وابستگی در افراد جمع‌آوری کرده‌ایم. اگر به اغلب پرسش‌های زیر، پاسخ مثبت می‌دهید احتمالا این تله زندگی در شما فعال است:

• آیا تصمیم‌گیری در اغلب موارد برای شما بسیار دشوار است؟
• آیا برای انجام هر کاری نیازمند مشورت از دیگران هستید؟
• آیا قادر به انجام وظایف روزمره خود نیستید؟
• آیا چالش‌های آینده برای شما استرس آور هستند که کهزفکر می کنید در اینده از ان عقب نشینی می کنید؟
• آیا کمبود اعتماد به نفس دارید؟
• تصور زندگی بدون دیگران دشوار است؟
• آیا بیشتر ابعاد زندگی شما تحت تاثیر نظر دیگران است؟
• ذهنیتتان از خودتان یک کودک ناتوان است یا یک بزرگسال؟
• کنار آمدن با خودتان برای شما سخت و نشدنی است؟
• دیگران بهتر می‌توانند از شما مراقبت کنند تا خودتان؟
• آیا حس می‌کنید هیچ کاری را درست انجام نمی‌دهید؟
• آیا به توانایی‌های عقلانی خود شک دارید؟
• زندگی روزمره برای شما طاقت‌فرسا است؟
• آیا نمی‌توانید به قضاوت‌های خود اعتماد کنید؟

 راهکارهایی در جهت کاهش وابستگی یا مدیریت تله وابستگی

طرحواره وابستگی باعث می‌شود فرد احساس کند برای انجام کارهای مهم زندگی به دیگران نیاز دارد و نمی‌تواند به تنهایی تصمیم‌گیری کند. درمان این طرحواره شامل چند مرحله‌ی کلیدی است که به فرد کمک می‌کند استقلال بیشتری پیدا کند و احساس خودکارآمدی را در خود تقویت کند.

بهترین روش درمان طرحواره وابستگی صحبت با بهترین روانشناس کرج به صورت حضوری و یا آنلاین است. شما میتوانید برای درمان تله وابستگی در منزل روش هایی را انجام دهید تا به بهبود شما کمک کند. شما می توانید برای درمان تله وابستگی از روشهای زیر کمک بگیرید

1. شناخت و پذیرش طرحواره

• شناسایی موقعیت‌هایی که در آن‌ها احساس وابستگی می‌کنید.
• بررسی تأثیر این طرحواره بر زندگی و تصمیمات شخصی.
• درک این موضوع که این احساس وابستگی از کودکی و تربیت والدین نشأت گرفته است.

2. بازسازی شناختی (تغییر افکار وابسته‌گونه)

شناسایی باورهای ناسالم مانند:

“بدون کمک دیگران نمی‌توانم کاری را انجام دهم.” و “دیگران بهتر از من می‌دانند چه چیزی برایم خوب است.”

جایگزین کردن این باورها با افکار سالم‌تر مانند:

“من توانایی حل مشکلاتم را دارم.” و “اشتباه کردن بخشی از رشد و یادگیری است.”

3. تقویت رفتارهای مستقل

• شروع کارهای کوچک بدون کمک دیگران (مثل تصمیم‌گیری‌های روزمره).
• تمرین حل مسئله به‌تنهایی (مثلاً ابتدا سعی کنید خودتان راه‌حلی برای مشکل پیدا کنید، بعد در صورت لزوم مشورت کنید).
• تمرین تصمیم‌گیری شخصی و پذیرفتن مسئولیت انتخاب‌ها.

4. تکنیک‌های تجربی برای کاهش وابستگی احساسی

• تصویرسازی ذهنی: تصور کنید که در موقعیتی قرار دارید که به‌تنهایی یک مشکل را حل می‌کنید و موفق می‌شوید.
• نوشتن نامه به خودتان: در آن، تشویق کنید که مستقل‌تر شوید و توانایی‌هایتان را ببینید.
• گفت‌وگوی صندلی خالی: تصور کنید در مقابل والدین یا فردی که به او وابسته هستید نشسته‌اید و از استقلال خود دفاع می‌کنید.

5. تمرین جرأت‌مندی و کاهش وابستگی در روابط

• یاد بگیرید که خواسته‌ها و نیازهای خود را بدون ترس از تأیید نشدن بیان کنید.
• روابط خود را متعادل کنید، طوری که نیاز به تأیید و حمایت دیگران کمتر شود.
• یادگیری “نه گفتن” به درخواست‌هایی که باعث وابستگی بیشتر شما می‌شوند. برای تقویت مهارت نه گفتن این مقاله به شما کمک میکند.

6.عزت نفس خود را تقویت کنید

به خودتان اطمینان کنید که توانا هستید و از پس چالش های زندگی بر می آیید. تردید و نگرانی هنگام چالش های بزرگ طبیعی است، اما فکر نکنید که قطعا تصمیم نادرست می گیرید و به خودتان اعتماد کنید. برای اطلاعات بیشتر راجع به عزت نفس کلیک کنید.

7. هیجانهای افراطی را مدیریت کنید

8. مسئولیت های خود را انجام دهید

دقت کنید ، مسئولیت هایی خود را به عهده گرفته و انجام دهید اگر ترسناک به نظر میرسد از موراد کوچک شروع کنید.

9. از افراد نزدیک کمک بگیرید

به نزدیکان خود اعلام کنید که حس وابستگی زیادی دارید و میخواهید مستقل شوید تا آن ها هم به شما در این زمینه کمک کنند.

سخن آخر

در بالا به طور کامل راجع به طرحواره وابستگی و تاثیرات آن در زندگی ، ریشه طرحواره وابستگی صحبت کردیم و دریافتیم که این بروز این طرحواره میتواند ریشه در کودکی ما داشته باشد و تحت رفتار والدین بوجود امده است.